2014.02. 01
Paterikon - książeczka 1: "Patriarcha i kołdra"
Zgodnie z obietnicą przedstawiamy szczegółowo pierwszą książeczkę z serii Paterikon. Książeczka o tytule "Patriarcha i kołdra" opowiada historię z życia św. Jana Miłościwego, patriarchy aleksandryjskiego, przedstawioną w sposób dostępny dla najmłodszych.
Jan Miłościwy (Miłosierny), patriarcha aleksandryjski, urodził się około 550 r. w Amathonte na Cyprze. Jego ojciec, należący do najznakomitszych obywateli miasta, zadbał o staranne wykształcenie syna. Aby spełnić życzenie rodziców w młodym wieku ożenił się. Niestety, szalejąca epidemia wkrótce pozbawiła go żony i dzieci. Kiedy został sam, rozdał cały swój majątek ubogim i zaczął prowadzić ascetyczne życie. W 610 roku Jana wybrano na patriarchę aleksandryjskiego. Sprawując tę funkcję wiele czasu poświęcił walce z herezją monofizytyzmu oraz nadużyciami, które zakradły się do Cerkwi egipskiej. Zbudował też wiele świątyń. Najbardziej zasłynął na polu miłosierdzia. Licznych aleksandryjskich ubogich nazywał „swymi panami”. Miał ich dokładną listę i codziennie polecał wydawać im żywność i zaspokajać doczesne potrzeby. Dla chorych zakładał przytułki, dla bezdomnych i sierot specjalne domy. Organizując to umiał wykorzystać środki posiadane przed miejscowych bogaczy. Gdy wybuchła wojna i Persowie wtargnęli do Ziemi Ĺwiętej oraz zbliżyli się do Egiptu, Patriarcha udał się do Konstantynopola z prośbą o pomoc. Nie dopłynął jednak do celu. 11 listopada 620 r. zmarł w rodzinnym mieście na Cyprze. Tam też pochowano jego ciało, które póniej przewieziono do Konstantynopola. Obecnie relikwie spoczywają w Bratysławie (Słowacja). Wśród wielu pism, które święty pozostawił po sobie do nas dotrwały jedynie fragmenty „Ĺťywota św. Tichona patriarchy aleksandryjskiego”. Do św. Jana Miłościwego wierni modlą się w biedzie i potrzebie, o wsparcie proszą wdowy, sieroty, ubodzy i pozbawieni wszelkiej pomocy.
Na ikonach święty jest siwobrodym starym mężczyzną, odzianym w strój biskupi, w dłoniach trzymajacym Ewangelię.
oprac. Jarosław Charkiewicz
A oto jak o historii przedstawionej w naszej książece pisze o. Stanisław Strach (Przegląd Prawosławny, numer 11(305) listopad 2010):
„Syn księcia, urodzony na Cyprze, całe życie poświęcił modlitwie i dobroczynności. Dzięki swej pobożności i czynieniu dobra został wybrany patriarchą aleksandryjskim. Wtedy jeszcze bardziej zatroszczył się o biednych, cierpiących i jeńców, stąd też jego przydomek Miłosierny. Zaraz po wyborze polecił ekonomom cerkiewnym: „Przejdźcie po całym mieście i spiszcie mi panów moich”. Ekonomowie zapytali: „Któż są panowie twoi, władyko?”. Patriarcha odpowiedział: „Ci, których wy nazywacie ubogimi i żebrakami, albowiem oni mogą przyjąć mnie do wiecznych przybytków i ofiarować pomoc potrzebną do zbawienia”. Wszystkim potrzebującym wyznaczono stałą jałmużnę. Aby ludzie mieli ułatwiony dostęp do patriarchy, władyka w każdą środę i piątek zasiadał z niektórymi szacownymi osobami przy wrotach cerkiewnych na cały dzień i przyjmował wszystkich. Zdziwionym takim postępowaniem odpowiadał: „Jeżeli ja mam zawsze dostęp do Pana mojego Jezusa Chrystusa, w modlitwach rozmawiam z Nim i proszę Go, o co chcę, to jakże mogę zabronić przyjścia do mnie bliźniemu mojemu?”. I rzeczywiście, żadna nawet nie cierpiąca zwłoki sprawa nie mogła go zmusić, aby odłożył na później uczynki miłosierdzia. Pewnego razu patriarchę odwiedził bogaty magnat, który zauważywszy na jego pościeli mizerne okrycie, sprezentował mu drogie, jedwabne. Ĺw. Jan przyjął dar, lecz w nocy przebudził się i żałując tego powtarzał: „Biada ci nieszczęsnemu! Ty okrywasz się kosztownym przykryciem, a bracia Chrystusowi – nędzarze drętwieją z zimna. Niech za jego cenę okryje się kilku biednych”. Rankiem polecił sprzedać okrycie, a pieniądze rozdać ubogim. Magnat ponownie sprawił mu taki sam prezent, lecz patriarcha przekonał go, aby pieniądze przekazał biednym.
Arcypasterz odszedł do Pana w 620 roku, dziękując Bogu, że uczynił go godnym przynosić Mu w ofierze to, co stanowi Jego własność."
Książeczka o Ĺw. Janie Miłościwym („Patriarcha i kołdra”) jest już do nabycia w Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku, sklepiku Bractwa Młodzieży Prawosławnej Diecezji Białostocko-Gdańskiej, niektórych parafiach, a także w sklepie internetowym www.sklep.cerkiew.pl.
