„Byliśmy sąsiadami - stosunki polsko-żydowskie w dawnym Białymstoku”

Projekt ten objął dwa zorganizowane wykłady, połączone z promocją wydanej przez Fundację, wspólnie z Diecezją białostocko-gdańską, książki „Matka Maria”. Wygłoszone one zostały 23 października 2008 w Centrum Kultury Prawosławnej w Białymstoku.

Pierwszy z wykładów pt. "Białystok - miasto polskie, miasto żydowskie..." był refleksją dr K. Sztop-Rutkowskiej (Uniwersytet w Białymstoku) na temat stosunków polsko-żydowskich w dawnym Białymstoku. Prelegentka realnie odtworzyła obraz ścierających się i jednocześnie dopełniających się różnych kultur zamieszkujących Białystok. Bardzo opisowo przedstawiła historię przedwojennego Białegostoku, który był wyraźnie związany z narodem żydowskim, licznie zamieszkującym jego tereny. Ludność żydowska w tym okresie była bardzo zorganizowana, posiadała swoje prężnie działające ośrodki kulturalne, religijne, niezawodnie działały żydowskie media (prasa).
Przedstawiona była także druga strona życia tego narodu w Białymstoku, a więc tragiczny w skutkach czas wojny, który doprowadził do zagłady białostockich Ĺťydów. Wraz z okresem wojny zniknęły bezpowrotnie niemalże wszystkie świadectwa tej kultury, zamieszkującej wcześniej bardzo licznie Białystok.

Drugi z wykładów nawiązał do wydanej przez Fundację książki „Matka Maria”, której mianem określano Jelizawietę Skobcową. Prelegentem tego wykładu był ks. dr Henryk Paprocki - tłumacz tej książki z jęz. francuskiego na jęz. polski. Przybliżył słuchaczom historię życia Matki Marii, bardzo burzliwego w młodości, ale jednocześnie heroicznego i wyjątkowo zasłużonego dla dobra żydowskiej ludzkości. Postać ta prowadząc na pozór świeckie życie – poetka, uczona, prowadziła akcje charytatywne i ratowała Ĺťydów podczas II wojny światowej wystawiając im „nieżydowskie” akty urodzenia. Przejmowała pod opiekę sieroty żydowskie i poprzez nielegalnie wystawiane akty urodzenia oddawała pod opiekę polskim rodzinom. W ten sposób uratowała setki Ĺťydów kończąc swoje życie w obozie w RavensbrĹąck, idąc na śmierć za jedną z więźniarek.
Ks. dr H. Paprocki w swoim wystąpieniu poruszł jednak głębszy wątek. Streszczając życie Matki Marii dał możliwie najlepsze świadectwo ludzkiej bezinteresowności i poświęcenia swojego bezpieczeństwa, a nawet życia dla ratowania i pomocy innemu człowiekowi, bez względu na jego odmienność religijną i kulturową. Pokazał słuchaczom wzór pozytywnego zachowania i otwartości na drugiego człowieka, odwagi i szlachetności w brutalnej rzeczywistości, jaką była II wojna światowa.


Projekt został zrealizowany przy wsparciu finansowym Prezydenta Miasta Białegostoku.