Odrodzona w 1918 r. Rzeczpospolita była państwem wielonarodowościowym i wielowyznaniowym. Prawosławie było drugim co do wielkości wyznaniem kraju. W 1921 r. do Kościoła prawosławnego należało 3,8 mln wiernych, w tym 1,5 mln Ukraińców, 900 tys. Białorusinów i ok. 700 tys. wiernych określających swoją narodowość jako „tutejsi”. W 1924 doszło do pomyślnego zakończenia zabiegów o niezależność Cerkwi prowadzonych przez metropolitę Dionizego (Waledyńskiego). Akt nadania Kościołowi Prawosławnemu w Polsce autokefalii (niezależności) przez patriarchat Konstantynopola przyczynił się do uniezależnienia prawosławnych od patriarchatu moskiewskiego. W związku z przypadającym na ten rok okrągłym jubileuszem 100-lecia nadania autokefalii (niezależności) Polskiemu Autokefalicznemu Kościołowi Prawosławnemu przygotowaliśmy szereg inicjatyw kulturalnych, jak również działań edukacyjnych skierowanych do mieszkańców Województwa Podlaskiego związanych z tym jubileuszem.
Tym razem zapraszamy na Konferencję Naukową Akademii Supraskiej poświęconą drogom do samodzielności Cerkwi w stulecie autokefalii PAKP. Z błogosławieństwa JE Jakuba organizujemy wydarzenie, które jednoczy krajowe, prawosławne centra naukowe tworząc platformę do wspólnej rozmowy o autokefalii naszej Cerkwi.
Dążenia do samodzielności Cerkwi w Polsce – Jedność i autokefalia
(Dla uczczenia stulecia autokefalii PAKP)
Konferencja Naukowa w Akademii Supraskiej
Supraśl, 13-15 września 2024 roku
Akademia Supraska, ul. Klasztorna 1, 16-030 Supraśl
Organizator: Fundacja Oikonomos/Akademia Supraska
Współorganizatorzy: Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie,
Katedra Teologii Prawosławnej UwB, Prawosławne Seminarium Duchowne w Warszawie
13 września 2024
Sesja I (Aula Akademii Supraskiej)
9.30 – uroczyste otwarcie, przywitanie gości i uczestników konferencji
10.00 – abp Jakub (Kostiuczuk) – Katolickość i autokefalia Cerkwi. W 100-lecie autokefalii PAKP
10.20 – abp Jerzy (Pańkowski) – Różnice i podobieństwa w rycie pontyfikalnych nabożeństw w słowiańskiej i greckiej tradycji liturgicznej. Wybrane przykłady
10.40 – ks. Adam Magruk – Etymologia wybranych terminów z zakresu eklezjologii
11.00 – przerwa kawowa
11.40 – Eugeniusz Czykwin – Ustawa z 4 lipca 1991 roku o stosunku państwa do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego- proces legislacyjny i stosowanie przyjętych regulacji w cerkiewnym życiu
12.00 – Witalis Michalczuk – Historia zamknięta w fotografii. Formacja metropolity Dionizego (Waledyńskiego) i losy polskiej autokefalii
12.20 – Andrzej Golimont – Mienie cerkiewne Warszawy na progu autokefalii
12.40 – dyskusja
Sesja II (Aula Akademii Supraskiej)
14.40 – Urszula Pawluczuk – Edukacja w Prawosławnym Seminarium Duchownym w Wilnie w II Rzeczypospolitej
15.00 – Piotr Sawicki – Diecezja grodzieńska wobec procesu uzyskiwania autokefalii Cerkwi prawosławnej w II Rzeczpospolitej
15.20 – diakon Łukasz Leonkiewicz – Metropolita Jerzy (Jaroszewski) – biskup, intelektualista, człowiek
15.40 – archimandryta Piotr (Dawidziuk) – Próby przejęcia Monasteru św. Onufrego w Jabłecznej – obrona rdzennego Prawosławia Rzeczypospolitej na poczatku Autokefalii
Sesja III (Czytelnia Akademii Supraskiej)
16.00 – ks. Włodzimierz Misijuk – 100 lat minęło … Co dalej?
16.20 – ks. Roman Andrzej Płoński – O autokefalii przy kawie
14 września 2024
Sesja IV (Aula Akademii Supraskiej)
9.30 – bp Andrzej (Borkowski) – Patriarchat Serbski wobec kwestii uznania autokefalii Cerkwi prawosławnej w Polsce
9.50 – Jerzy Uścinowicz – Gotyk prawosławia – fenomen idei architektury pogranicza Wschodu i Zachodu
10.10 – Małgorzata Omilanowska-Kiljańczyk – Projekty pierwszego soboru prawosławnego w Warszawie w czasach Mikołaja I
10.30 – Aleksandra Sulikowska-Bełczowska – Własna czy obca? Sztuka cerkiewna i jej ochrona w II Rzeczypospolitej
10.50 – dyskusja
11.00 – przerwa kawowa
Sesja V (Aula Akademii Supraskiej)
11.40 – Agata Skurzewska – Inskrypcje nagrobne zabytkowych pomników cmentarza prawosławnego w Piotrkowie Trybunalskim
12.00 – Dominika S. Wysoczyńska – Pamięć przeszłości wobec teraźniejszości i przyszłości we wspólnocie starowierców w Polsce
12.20 – ihumen Pantelejmon (Karczewski) – Hagiologia polskiego Prawosławia – znaczenie, systematyzacja i wyzwania
12.40 – dyskusja
Sesja VI (Aula Akademii Supraskiej)
14.30 – Antoni Mironowicz – Patriarchat konstantynopolitański wobec metropolii kijowskiej, halickiej i litewskiej w latach 988-1685
14.50 – Halina Matwijenko – Hierarchowie serbscy w kalendarzu Biblii Mateusza Dziesiątego z 1507 r.
15.10 – Jerzy Ostapczuk – Ewangelia tetr z Biblioteki Rumuńskiej Akademii Nauk w Bukareszcie (nr 655; 1540 r., Mielnik) – dzieło Bazylego Filipowicza Szyszczycy, diaka mielnickiego i popowicza voskresenskiego
15.30 – Sergejus Temčinas – Церковнославянско-руськомовный “Тестамент Василия, царя греческого”: старопечатная и рукописная версии как педагогический диптих
15.50 – dyskusja
16.30 – przedstawienie grupy teatralnej ZaTopieni w Historii “Kodeks Supraski. Nasza rzecz o Księdze”
17.00 – prapremiera animacji oraz debata “Prawosławna sztuka w Rzeczypospolitej – od średniowiecza po awangardę”
15 września 2024
Sesja VII (Aula Akademii Supraskiej)
14.00 – Łukasz Hajduczenia – Muzyczny zabytek autokefalii Kościoła Prawosławnego w Polsce: kantata na cześć Metropolity Dionizego, autorstwa Dymitra Orłowa
14.20 – ks. Piotr Makal – Bibliografia czasopisma teologicznego „Elpis” 1999-2023
14.40 – ks. Ivan Nikulin – Ks. Serafin Batorewicz jako bliski współpracownik metropolity Dionizego (Waledyńskiego)
15.00 – dyskusja
15.10 – przerwa kawowa
15.40 – Małgorzata Kurianowicz – Język liturgiczny Cerkwi Prawosławnej w niepodległej Polsce
16.00 – Aleksander Naumow – Polska Cerkiew Prawosławna w cieniu Kremla (1948 rok)
16.20 – ks. Marek Ławreszuk – Ukraińskie prawosławne jednostki eklezjalne poza granicami – kanoniczne i eklezjalne ujęcie chaosu
16.40 – Svetlana Zvereva – Регент и духовный композитор Дмитрий Орлов: творческое наследие и судьба. (По материалам архива семьи Орловых.) – online
17.00 – podsumowanie i zakończenie obrad
Wstęp wolny.
Partnerem przedsięwzięcia jest Województwo Podlaskie.
